STRUKTURA PODRĘCZNIKA HISTORIA DO KLASY 4

Dział I. Czym jest historia?

1. Historia – nauka o przeszłości

– prehistoria

– historia

– nauki pomocnicze historii

– mapa historyczna

2. Poznawanie przeszłości

– źródła wiedzy historycznej

– muzeum

– skansen

– zabytki  historyczne

3.  Jak mierzymy upływ czasu?

– podział dziejów

   era

   epoka

   wiek, połowa wieku

 – obliczanie upływu czasu

    ćwiczenia według wzoru na obliczanie upływu czasu w obrębie tej samej ery (x-y)

    ćwiczenia według wzoru na obliczanie upływu czasu między wydarzeniami dziejącymi się w dwóch

     erach (x+y-1)

– oś czasu

4. Dawne kalendarze (dodatkowe)

-księżycowy,  żydowski, helleński, juliański, gregoriański

Dział II. Historia wokół nas

1. Moja rodzina

– ród

– rodzina

 – krewni i powinowaci

– tradycje rodzinne

– drzewo genealogiczne

2. Ojczyzna małych ojczyzn

– mała ojczyzna

– naród

– mniejszości narodowe

– mniejszości etniczne

– podział administracyjny Polski, władze lokalne (województwo, powiat, gmina)

3. Polskie symbole i święta narodowe

– symbole narodowe

  hymn

  flaga

  godło

– święta narodowe

4.  Krainy historyczne Polski (dodatkowe)

Dział III.  Wczesne dzieje państwa polskiego

1. Historia i legendy o początku Polski

– dawni  Słowianie

– ciągłość osadnicza nad Wisłą (przykład: osada w Dzielnicy, osada w Podłężu)

– legendy

  O Lechu, Czechu i Rusie

  O królu Popielu

2. Chrzest Polski

– wierzenia przedchrześcijańskie

 – Piastowie, państwo Mieszka I

– przyczyny i skutki chrystianizacji

3. Pierwszy król Polski

– Bolesław Chrobry

– św. Wojciech

– zjazd gnieźnieński

4. Król Kazimierz Wielki

– „zastał Polskę drewnianą, zostawił murowaną”

– król – reformator i prawodawca

– uczta u Wierzynka

  5.  Zakony w Polsce

– klasztor

– życie zakonne

– skryba

6.   Wojny Bolesława Chrobrego z Niemcami (dodatkowe)

– wojny 1002 – 1018

– pokój w Budziszynie

– królewska koronacja

Dział IV.  Na drodze do wielkości

1. Unia Polski z Litwą

– przyczyny unii

– układ w Krewie, unia lubelska – Państwo Obojga Narodów

– zróżnicowanie narodowe i religijne

– tolerancja religijna

2.   Rycerze i zamki

– rycerze

   stan wojowników

   obyczaje

   herby

   zbroja

– zamek

  funkcje,

  elementy składowe,

  architektura 

3. Walka  z Zakonem

– przyczyny i skutki sprowadzenia Krzyżaków

– Wielka Wojna, bitwa pod Grunwaldem

–  „hołd pruski”

4.   Polska spichlerzem Europy

– odzyskanie Pomorza Gdańskiego

– Wisłą do Gdańska

– gospodarka folwarczno – pańszczyźniana

5. O Akademii Krakowskiej (dodatkowe)

– założyciel

– czego uczono w Akademii

– z życia żaków

Dział V. Rzeczpospolita 

  1. Złoty wiek kultury polskiej

– czasy panowania ostatnich Jagiellonów

– Mikołaj Kopernik

– „a niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają”

– Jan Kochanowski

2. Założyciel  Zamościa

– Jan Zamoyski (biografia)

– Zamość  – miasto renesansowe

– Akademia Zamojska

3. Potop

– o panowanie nad Bałtykiem

– Wazowie

– szwedzkie najazdy

– obrona Częstochowy

– „Ja nie soli, ani z roli, tylko z tego wyrosłem co mnie boli” – Stefan Czarniecki

4. Bitwa pod Wiedniem

– wojny z Turcją

– Jan Sobieski

– husaria

– odsiecz Wiednia

– „przybyliśmy, zobaczyliśmy, Bóg zwyciężył”

5.    Warszawa stolicą Polski (dodatkowe)

Dział VI. Czasy upadku i walki o odrodzenie Polski

 1.  W czasach Stanisława Augusta

– elekcja Stanisława  Poniatowskiego

– I rozbiór

– kultura i sztuka czasów stanisławowskich (malarstwo, literatura, Teatr Narodowy)

– reformy ustrojowe, Konstytucja 3 maja

– Targowica, II rozbiór Polski

2. Powstanie kościuszkowskie

– insurekcja kościuszkowska

   kosynierzy

   Bartosz Głowacki,

   Racławice

   Maciejowice

– III rozbiór Polski

3. Jak powstał Mazurek Dąbrowskiego?

– u boku Napoleona

– Legiony Polskie we Włoszech, Jan Henryk Dąbrowski, Józef Wybicki

– „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”

4. Powstanie styczniowe

– „bić się, czy nie bić”

– branka

– wojna partyzancka, Romuald Traugutt, ksiądz Brzóska

– upadek i skutki  powstania

5. „Za wolność waszą i naszą ” (dodatkowe)

– Józef Bem

Dział VII.  Na drodze do niepodległości

 1. O polską mowę

– sytuacja w poszczególnych zaborach (rosyjski, austriacki, pruski)

– „latające uniwersytety”

– strajk dzieci polskich we Wrześni

– „ku pokrzepieniu serc” (literatura, malarstwo)

– wóz Drzymały

2. Odzyskanie niepodległości

–za  ojczyznę wolną

– I wojna światowa a sprawa Polski

– Legiony, Błękitna Armia, powstanie wielkopolskie, powstania śląskie

– kształtowanie granic,  odzyskanie niepodległości

 3.  Wojna polsko – bolszewicka

– bolszewicy w Rosji

– nie wypowiedziana wojna

– zajęcie Kijowa

– „cud nad Wisłą”

4. Polskie osiągnięcia czasów międzywojennych

– scalenie ziem zaborczych

– reforma walutowa

– budowa magistrali węglowej

– Gdynia i nowy port

– budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego

– nauka, kultura i sztuka (radio, kino, literatura)

5. Polska laureatka nagrody Nobla (dodatkowe)

– Nagroda Nobla

– Maria Skłodowska – Curie

   osiągnięcia naukowe

  działalność społeczna

– Polacy – laureaci Nagrody Nobla

Dział VIII.  II wojna światowa i nowe czasy

1. W walce z okupantami – Szare Szeregi

– wybuch II wojny światowej

   Westerplatte

  Kutno, Kock

– walka Polaków z okupantami, Polskie Państwo Podziemne

– harcerze – Szare Szeregi

2. Ku demokracji

– opór społeczny wobec władzy komunistycznej

– strajki  w sierpniu 1980 r. , NSZZ „Solidarność”

– stan wojenny

– rozmowy „Okrągłego Stołu”

– czerwiec 1989 r. – wolne wybory, demokratyczne państwo

3. Inka i inni (dodatkowe)

– żołnierze niezłomni

– Inka, rotmistrz Pilecki

Terminy obowiązkowe:  prehistoria, historia, archeolog, genetyka, muzeum, skansen, zabytek historyczny, źródła wiedzy historycznej, legenda, baśń, era, epoka, wiek, rodzina, mała ojczyzna, naród, mniejszość narodowa, mniejszość etniczna, województwo, powiat, gmina, sołectwo, sołtys, wojewoda, starosta, burmistrz, wójt, sejmik wojewódzki, rada powiatu, rada gminy, prezydent,  symbol narodowy, gród, podgrodzie, chrystianizacja, klasztor, skryptoriun, skryba, zakon,  układ, unia, tolerancja religijna, gospodarka folwarczno – pańszczyźniana, folwark, pańszczyzna, akademia, uniwersytet, żak,  „złoty wiek”,  husarz, elekcja, konstytucja,  reforma,  insurekcja, kosynier, branka, wojna partyzancka, „latający uniwersytet,  bolszewik,  magistrala węglowa, port, papież, konklawe, stan wojenny, demokracja

+ Zeszyt ćwiczeń HISTORIA DO KLASY 4

+ Rozkład materiału

+ Książka dla nauczyciela

Zadanie 1. Oblicz, ile lat upłynęło od 776 r.p.n.e. do 1896 r.n.e.

776 + 1896 – 1 = 2671

Odpowiedź. Od 776 r.p.n.e. do 1896 r.n.e. upłynęło 2671 lat

Zadanie 2. Określ, który to wiek i połowa wieku:

a/ 776 r.p.n.e.

b/ 776 r.

Odpowiedź:

a/ VIII w.p.n.e., 1 połowa

b/ VIII w., 2 połowa